Boeiend presenteren: gebruik je stem

Iemand geeft een presentatie die zo saai is, dat je er bijna bij in slaap valt. Je zult dat ongetwijfeld wel eens hebben meegemaakt. Ligt dat aan het onderwerp of aan de spreker? Het antwoord laat zich raden. Zelfs bij het minst sexy onderwerp laat een goede spreker je op het puntje van de stoel zitten. Voor een groot deel heeft het te maken met stemgebruik.

Een presentatie levert het meeste op in speak coherence. Dat betekent: een regelmatig, onregelmatig spreekritme in positieve richting. De hele natuur heeft een regelmaat in onregelmatigheid. Altijd dezelfde temperatuur, windsnelheid, luchtvochtigheid en evenveel zon of bewolking is destructief. Daar valt nauwelijks mee te leven.

Wissel het ritme af

Bij een presentatie met impact wissel je het ritme waarin je spreekt dus af. Je stemgebruik is  afwisselend snel, rustig, harder en zachter. Behalve een ritme van hard en zacht, snel en rustig is ook een afwisseling van tonen belangrijk. Je begint een zin hoog en eindig deze laag of zacht. Daarnaast maak je van iedere komma een punt. Ik noem deze combinatie Mind-Toon-Ritme-Taal.

Geef woorden betekenis

Als je er eens goed op let, zal het je opvallen dat sprekers die jou weten te boeien als vanzelf deze techniek toepassen. Zij spelen met hun stem. Zij geven hun woorden echt betekenis. Hun verhaal gaat voor je leven. Ze kunnen bij wijze van spreken een boodschappenbriefje voorlezen en je hangt nog aan hun lippen.

Mensen die monotoon (met weinig afwisseling) en steeds in hetzelfde ritme spreken zullen niet jouw volledige aandacht weten te vangen. Veel van de informatie die zij geven, neem je niet op. Hoe interessant het ook is wat ze vertellen.

En dan heb je nog een grote groep sprekers die hun zinnen hoog eindigen. Let maar eens op! Zo klinkt bijna iedere zin als een vraag. Het verhaal komt daardoor niet overtuigend op je over. En verliest aan kracht.

Zo maak je het spannend

De basis van MTRT is simpel: zodra je iets leuks vertelt, klinkt je stem blij. Gaat het om iets verdrietigs, dan klinkt dat door in je stem. En zodra je iets wilt benadrukken, laat je je stem iets harder klinken, of juist zacht. Ook met pauzes van verschillende lengtes, maak je je verhaal spannender en houd je de aandacht vast. Probeer het maar eens uit. En onthoudt daarbij dat een pauze die voor jezelf lang lijkt te duren, in wezen vaak heel kort is. Durf af en toe even iets langer stil te zijn dan normaalgesproken.

Overdrijven mag

Wat voor spreekpauzes geldt, geldt ook voor het gebruik maken van verschillende toonhoogten, emotie laten doorklinken in je stem en afwisselen in ritme. Je mag het best overdrijven. Vaak komt het pas (natuurlijk) over als je zelf het gevoel hebt dat je te groot uitpakt. Houd je dus niet in.

Zodra jij zelf MTRT – Mind Toon Ritme Taal gebruikt, is je spreken perfect. En neemt het brein van je toehoorders je boodschap maximaal in zich op. Wat je vertelt komt resoluut over, zodat je de meeste kans hebt dat je publiek tot de actie overgaat die jij voor ogen hebt. Als je op deze manier gaat spreken, ervaar je bovendien meer ontspanning in je denken.

Oefen om het te automatiseren

Het vergt oefening om MTRT te automatiseren. Oefen je stemgebruik dus veel. Bijvoorbeeld in de auto op weg naar je werk en tijdens gesprekken die je voert. Test het eens uit op je collega’s of kinderen. Een simpele zin als: ‘Ik wil dat je om een uur thuis bent’, krijgt er veel meer impact door, dan als je dit monotoon in hetzelfde ritme uitspreekt en/ of de zin hoog eindigt. Oeverloze discussies met collega’s of personeel over taken die verricht mogen worden, blijven in het vervolg achterwege. En als je spreekt  tijdens een vergadering of presentatie wordt er echt naar je geluisterd.

Handig hulpmiddel

Om te oefenen kun je een aantal zinnen opschrijven, waarbij je met tekentjes aangeeft, wanneer je omhoog of omlaag gaat, waar en hoe lang je een pauze neemt en op welk moment  je je stem iets harder of juist zachter laat klinken. In mijn boek: Vroeger had ik Spreekangst, vind je een uitgebreide tekst om MTRT mee te oefenen. En tijdens trainingen kun je in een veilige setting oefenen en krijg je feedback.

Let op! Maak niet de fout om een presentatie uit te schrijven in MTRT. De beste presentaties doe je uit je hoofd en bereid je niet eindeloos voor. Een klein kaartje als geheugensteun met de punten die belangrijk zijn, mag wel.

Wil je meer leren over stemgebruik tijdens spreken in het openbaar? Kijk dan bij ons aanbod van presentatietrainingen.

Heb je hulp nodig bij het kiezen van de training die het beste bij jou past? Bel gerust voor vrijblijvend advies: 0182-612345.