Wat te doen tegen zenuwen?

Zenuwen voor een presentatie? Je bent niet de enige. Zelfs ervaren sprekers voelen spanning als ze voor een groep staan. Maar wist je dat zenuwen ook in je voordeel kunnen werken? Hier lees je hoe je zenuwen omzet in kracht, met praktische tips die direct toepasbaar zijn. Klaar om met zelfvertrouwen te spreken? Lees verder!

Zo ga je er het beste mee om als je zenuwen voelt voor een presentatie:

Tip 1 – Zenuwen zijn niet je vijand!

Herken je deze symptomen voor een presentatie?

Snelle hartslag
Zweethanden
Een brok in je keel
Onrustige ademhaling

Je ervaart ze als negatief. Wilt er controle over krijgen. Maar dat is helemaal niet nodig. Wat je voelt zijn natuurlijke lichamelijke reacties die erbij horen als je iets spannend vindt. Het is een teken dat je lichaam in staat van paraatheid wordt gebracht om alert en met succes te handelen. Het is dus heel normaal om je zenuwachtig te voelen. Het zorgt ervoor dat je beter presteert.

Wanneer je bijvoorbeeld voor een volle zaal mag spreken, helpt een beetje nervositeit je echt om beter voor de dag te komen. Daarom noemen we het ook wel gezonde spanning. De gevolgen ervan zijn positief. Vergelijk het met de wedstrijdspanning die een sporter voelt die leidt tot de kick van de overwinning. Of de vlinders in je buik die je ervaart als je verliefd bent en iemand voor je wilt winnen. Dat zijn ook allemaal vormen van positieve zenuwen.

Wees dus dankbaar dat jij je zenuwachtig voelt. Het betekent dat jouw lichaam je in staat stelt om het beste uit jezelf te halen.

Tip 2 – Zo vermijd je dat zenuwen omslaan in angst of paniek

Natuurlijk wil je niet dat gezonde zenuwen uitmonden in regelrechte angst en paniek. Maar waarom gebeurt dat bij best veel mensen wel? Dat zit zo: angst en paniek zijn een logisch gevolg als je controle over je zenuwen probeert te krijgen. Er wordt wel eens gezegd: alles wat aandacht krijgt groeit. En met zenuwen is dat inderdaad zo.

Komt het volgende je bekend voor? Je bent zenuwachtig en let er heel erg op wat je allemaal voelt in je lichaam. Daardoor ervaar je alles nog heftiger dan wanneer je de aandacht op iets anders richt. De volgende stap is dat je wat je voelt onder controle probeert te krijgen. Met andere woorden: je komt in verzet tegen het natuurlijke mechanisme dat er alles aan doet om jou op je best te laten functioneren. Positieve spanning verandert zo in negatieve spanning. En die negatieve focus en spanning jaagt je hartslag en ademhaling nog verder aan in plaats van dat het je kalmer maakt. Het beste is daarom: Besteed geen aandacht aan wat je voelt als je last hebt van nervositeit. Richt je op zaken waar je wel invloed op hebt. Dat heet loslaten.

Waar je wel invloed op hebt en waar je aandacht dus wel naartoe mag, dat lees je in de volgende tips.

Tip 3 – Creëer de juiste mindset

Ben je gevraagd om een presentatie te geven? Dan is dat niet omdat mensen denken dat jij dat niet kunt, integendeel! Herinner jezelf aan het volgende: ‘Ik ben bekwaam in wat ik doe en daarom mag ik deze presentatie geven.’ Want de manier waarop jij jezelf toespreekt in gedachten, heeft er een enorme invloed op of je positieve of negatieve spanning voelt.

Vermijd het om jezelf toe te spreken in de vorm van: ‘Oh, ik voel me zo zenuwachtig, ik hoop maar dat het goed gaat…’ Maar spreek jezelf motiverend toe zoals je bij een goede vriend of vriendin zou doen! ‘Ik ga dit doen, ik kan dit en ik ga ervoor zorgen dat mijn boodschap goed en helder overkomt op mijn publiek!’

Tip 4 – Zorg voor een goede start van je presentatie:

Als je gespannen bent voor een presentatie doe je waarschijnlijk dit: zodra je voor de groep staat, begin je meteen met spreken. Vermijd dit in het vervolg, want anders neemt ongezonde spanning het al snel over.

Ga voortaan rustig in het midden voor je toehoorders staan en start met een spreekpauze. Kijk zwijgend rond naar de mensen die naar je zijn komen luisteren. Je maakt zo verbinding met ze. Voor je publiek is dit heel prettig. Je geeft ermee aan: ik zie jullie en ik ga, zodra ik ook van jullie de volle aandacht heb, iets vertellen. Dit werkt. Want als reactie daarop wordt het stil en gaat alle aandacht naar jou toe. Pas dan ga je van start met je verhaal.

Lijkt eerst rondkijken je eng? Probeer het maar eens. Durven kijken naar je publiek brengt namelijk juist rust. En niet durven kijken zorgt voor spanning.

Tip 5 – Kijk niet over of langs je publiek heen:

Veel mensen kijken tijdens een presentatie over de mensen heen, of tussen de mensen door. Het lijkt minder spannend als je naar niemand kijkt. Maar ook dat werkt averechts. Blijf dus naar je publiek kijken; niet alleen voordat je van start gaat, maar tijdens je gehele presentatie. Kijk van links naar rechts naar mensen en weer terug.

Tip 6 – Maak jezelf groot

Nerveuze spanning kan tot gevolg hebben dat jij jezelf letterlijk klein maakt en niet fier rechtop staat. Maak jezelf daarom groot. Op die manier geef je een seintje aan je brein van: kom maar op, ik ga dit succesvol doen! Ook verbetert dit de energie die je uitstraalt. Je komt krachtiger en met meer zelfvertrouwen over.

Tip 7 – Praat met emotie

Vertel je boodschap op enthousiaste wijze en gebruik je stem om je verhaal kracht bij te zetten. Wissel hard, zacht, vrolijk, serieus, enz. af naar gelang de onderdelen die aan bod komen. Het maakt je prettig om naar te luisteren en zorgt er eveneens voor dat jouw zenuwen tot bedaren komen.

Tip 8 – Gebruik je handen op de juiste wijze

Voorkom friemelen met je handen, spelen met een pen, of dat je armen als het ware met lijm langs je lichaam geplakt zijn. Zet beide ellenbogen tijdens het spreken naast je zij zodat je handen automatisch in beweging komen en ondersteunen wat jij vertelt. Ook dat doet zenuwen verdwijnen.