Welke vragen stel je wel en welke niet?

Vragen stellen tijdens een presentatie. Wanneer werkt het? In je voordeel dus. En wanneer averechts. Want het luistert nogal nauw, een vraag stellen als onderdeel van jouw lezing of spreekbeurt. Vijf soorten vragen en waarom je ze wel of juist niet stelt.

1. Verschuilvragen

Een verschuilvraag is zo’n vraag die je aan het begin van je presentatie stelt om de aandacht van jezelf af te leiden. Zodat je publiek erover na gaat denken. En/ of zelfs hardop antwoord geeft. Mensen die spreekangst hebben beginnen hun presentatie vaak zo. ‘Wie van jullie….?’ ‘Is er iemand die….?’ ‘Kennen jullie …?’ ‘Wat vinden jullie van…?’ Het is een afleidingsmanoeuvre. Je publiek is opeens met zichzelf en elkaar bezig, in plaats van enkel met jou. Maar alle ogen en aandacht zouden vanaf de eerste tel wél op jouw gericht mogen zijn en blijven.

2. Prikkelende vragen

Prikkelende vragen zijn vragen waarmee je in één keer alle aandacht hebt. Bijvoorbeeld: ‘Als je iets zeker weet, is het dan ook waar?’ Of: ‘Wat, als de aarde vierkant was?’
Leg als je een prikkelende vraag stelt meteen de relatie tussen deze vraag en de boodschap die je tijdens je presentatie wilt uitdragen. Je kunt een prikkelende vraag ook goed als rode draad terug laten komen door je hele presentatie.

3. Retorische vragen

Een retorische vraag is een vraag waarop je geen antwoord verwacht. Je wilt dat je publiek zich aangesproken voelt. En voor waarheid aanneemt wat jij zegt. Het is dus een vraag waarin het antwoord al besloten ligt. De toon waarop je deze vraag stelt is dan ook niet vragend. Het klinkt als een mededeling. Een voorbeeld hiervan is: ‘Hoe dom kun je zijn…’ Of: ‘Hoelang moeten wij dit nog over ons heen laten gaan…’ Een retorische vraag, vraagt natuurlijk wel om het juiste moment en de juiste plek. Zo zal: ‘Zijn wij niet allen zondaars…’, de juiste uitwerking hebben tijdens een preek in bepaalde kerken. Maar op veel andere plekken juist niet.

4. Suggestieve vragen

In een suggestieve vraag klinkt het antwoord al door. Je zou het ook een beïnvloedingsvraag kunnen noemen. Een voorbeeld hiervan is: ‘Zijn we hier immers niet om zonder spreekangst te leren presenteren?’ Een suggestieve vraag treft doel als je daarmee de emotie of het verlangen van jouw publiek verwoordt. En daarna de belofte doet dat jouw presentatie hen de weg zal wijzen hoe. Natuurlijk los je die belofte tijdens jouw spreekbeurt ook in.

5. Keuzevragen

‘Ben je voor of tegen?’ ‘Wil je dit of dat?’ Als je deze vragen tijdens een presentatie stelt omdat je er echt antwoord op wilt, laat het dan achterwege. Een presentatie is geen letterlijke dialoog met je publiek. En ook geen debat of discussie. Het gaat immers om jouw verhaal, jouw boodschap. Gebruik je een keuzevraag om iets te benadrukken, zoals bijvoorbeeld: ‘Wil je gezond of ziek zijn…?’, dan kan het weer wel. Omdat je weet dat het antwoord van jouw publiek eensluidend is. En de vraag in deze context een retorische vraag is.